نظريات انجمن ايمني غذاي اروپا(EFSA)، شرايط را براي تائيد نهائي اتحاديه اروپا در مورد شيرين كننده هاي بر پايه استويا هموار تر مي كند

تهيه، ترجمه و تدوين  توسط سيد محمدعلي اردهالي (عضو علمي انجمن متخصصين صنايع غذائي آمريكا)

تاييديه اتحاديه اروپا براي شيرين كننده هاي طبيعي حاصل از برگ گياه استويا بعد از اينكه دانشمندان اتحاديه ايمني مواد غذايي اروپا (EFSA) گواهي سلامت به آنها دادند، يك قدم به جلوتر برداشت.

به دنبال درخواست هاي مطرح شده توسط انجمن استويا اروپا (Eustas  )، شركتCargill  و شركت Morita ژاپن كه همگي آنها به دنبال تاييد قانوني محصولات شيرين با استويا در اروپا مي باشند، EFSA نظريات مثبتي مبني بر ايمني استويول گليكوزيد به عنوان افزودني منتشر كرد.

نظريات EFSA و كميته تخصصي مشترك FAO/WHO  و موسسه غذا و داروي امريكا مبني بر اينكه عصاره هاي استويا، با درجه خلوص حداقل 95% از استويول گليكوزيد مورد تاييد مي باشد. در يك راستا ميباشد، و انتظار اينست كه تاييديه نهائي مورد انتظار اتحاديه اروپا هم تا سال آينده از تائيد كميسيون اروپايي هم خواهد گذشت.

آقاي  Carl Horn رئيس امور نظارتي Eustas ، اظهار داشت: اين مسئله كه EFSA در حال تاييد تمام خانواده استويول گليكوزيد ي ،  كه به برگ استويا قدرت شيرين كنندگي مي دهد ميباشد، داراي اهميت  ويژه اي است. اين امر به توليدكنندگان نوشيدني و غذايي در هنگام فرمولاسيون نسبت به زماني كه آنها فقط مجبور به استفاده از ربوديوسايدA  (يكي از معروفترين استويول گليكوزيدها) بودند، آزادي عمل بيشتري خواهد داد.

با اين حال فرانسه تنها عضو اتحاديه اروپا (EU)  كه مجاز به استفاده از شيرين كننده هاي بر پايه استويا مي باشد،   در محصولات  اخير خود كه شامل محصولي بنام  Fanta Still  از شركت  Coca-Cola ميباشد از اين شيرين كننده اسفاده نموده است،  در حال حاضر توليد كنندگان نوشيدني و غذايي در جاهاي ديگر اتحاديه اروپا در حال آزمايش كردن روي محدوده اي از فرآورده هاي مختلف  مي باشند. بنابراين به محض دريافت تاييديه اتحاديه اروپا آنها آماده براي شروع توليد انبوه و صنعتي ميباشند. خانم Sarah Marshal  درشركت  Reading Scientific Services (RSSL) به سايت خبري Foodmanufacture.co.uk اظهار نمود كه هم اكنون كمپاني ها جهت مشاوره و پشتيباني در فرمولاسيون دوباره محصولات خود با استفاده از  Reb-A(رباديوسايد A  يك استويول گليكوزيد كه از برگ هاي استويا استخراج مي شود) به ما ملحق مي شوند.

به دليل اينكه تغيير فرمولاسيون برندهاي جهاني مانند Diet Coke خطرناك بوده، معمولا مشتري هاي اصلي از Reb-A براي توليد محصولات جديدشان استفاده مي كنند. او گفت كه همواره توليد يك محصول جديدي با شيرين كننده جديد ساده تر از فرمولاسيون مجدد محصول موجود در بازار است و  دليل اين است كه مردم نمي خواهند برندهاي اصلي را از دست بدهند. از لحاظ مزه Reb-A  بهترين نمي باشد، اما بدترين نيز نمي باشد. به عنوان مثال تلخي آن به اندازه ace-K  و ساكارز نيست.

Marshal همچنين گفت  RSSLيك روش HPLC جديد به منظور كمك به توليد كنندگان در جهت توليد محصولات جديد شيرين شده با Reb-A  را كه هم در مورد شيرين كننده خام و هم محصولات نهايي مانند نوشابه ها و شيريني جات قابل استفاده مي باشد را گسترش داد. بر روي ساير ماتريكس ها نيز در حال كار شدن است. او گفت: داشتن اطلاعات مبني بر اينكه چه ميزان از Reb-A تحت تاثير فرآوري و انبار داري قرار مي گيرد بسيار مهم است.

Cargill هم در اين فاصله- به سايت Foodmanufacture.co.uk گفت كه آنها با چندين مشتري اروپايي جهت گسترش محصولات با Reb-A  در حال همكاري مي باشند. Elizabeth Fay مدير اروپايي انجمن Truvia (برند Cargill براي Reb-A  )- گفت كه هم اكنون تعداد زيادي در حال تهيه محصولاتي مي باشند تا آنها را به بازار هايي كه به Reb-A مجوز داده شده صادر كنند و سايرين نيز در حال توسعه محصولات جديد براي اروپا هستند تا هنگام تاييد Reb-A  آماده براي حركت باشند. اين مسئله 24-18 ماه براي عرضه عمده محصول زمان مي برد بنابر اين كمپاني ها نياز دارند كه هم اكنون كار با Reb-A را شروع كنند.

او اضافه كرد كه در امريكا – از زمان معرفي شيرين كننده ها شيرين كننده هاي مخصوص روي ميز  از شركت Truvia، 6/7% از سهم بازار گروه جايگزين هاي شكر را به دست آورده و محصول ربباناي Truvia به بيش از 12 محصول نوشيدني و غذايي عرضه شده است.

بر خلاف ساير شيرين كننده هاي با قدرت بالا، Reb-A  سبك، مقاوم به حرارت و اسيد مي باشد كه اين خصوصيات آن را براي نوشيدني هاي مختلف و محصولات لبني پاستوريزه ايده آل ساخته است.

به دليل اين كه محفف شده كه اين ماده بسيار طبيعي تر از شيرين كننده هاي رقيب مي باشد با اين حال عمدتا شركت هايي در امريكا در حال پذيرش آن هستند.

عرضه محصولات عمده امريكا شامل نوشيدني هاي شيك مانند Vitamin Water 10  و Odwalla juices توسط كوكا كولا و  SoBe Lifewaterو Tropicana-50توسط PepsiCo  مي باشد. 

اما Reb-A  به تنهايي شيريني كافي براي بعضي نوشابه هاي گازدار را ندارد، بنابراين گاهي اوقات با شيرين كننده هاي سنتزي تركيب مي شود تا طعم مطلوب حاصل شود. با اين وجود تمايل به نوشيدني هايي مانند Sprite Green  كه با تركيب  Reb-A و شكر بر اين مشكل فائق آمده  رو به افزايش است. اين مسئله باعث مي شود نوشيدني هاي گازدار كالري كمي داشته باشند و تمام ويژگي هاي طبيعي مهم را حفظ كنند.

سيد محمدعلي اردهالي

نماينده انحصاري شركت استويا پك در ايران

09122237381

تهيه شده توسط سيد محمدعلي اردهالي (عضو علمي انجمن متخصصين صنايع غذائي آمريكا)

30 برابر شيرين‌تر از شكر"ويژگي ‌شگفت‌انگيز گياه استويا است، اما در عين حال اين گياه تقريبا فاقد كالري است و از اين رو مناسب براي افراد مبتلا به بيماري ديابت و نيز كساني كه شيريني دوست دارند اما اضافه وزن دوست ندارند.

گياه استويا

"استويا" (STEVIA)گياهي بومي در آمريكاي جنوبي است كه براي قرن‌ها توسط ساكنان بومي اين قاره مورد استفاده‌هاي مختلف قرار مي‌گرفته است، از جمله به عنوان دارو. مردم آمريكاي جنوبي اعتقاد دارند كه استويا روي بيماري‌هاي عفوني تأثير مثبتي دارد و فشار خون را كاهش مي‌دهد. اما اين ويژگي‌ها هنوز به طور علمي ثابت نشده‌اند. اين گياه بيشتر در نزديكي مرز كشور پاراگوئه با برزيل كشت مي‌شود.

"استويوزيد"، قند تهيه شده از گياه استويا به طور خالص سيصد برابر شيرين‌تر از قند تهيه شده از چغندر است . اما محصولي كه از گياه استويا در بازار موجود است از طريق حس چشايي انسان سي برابر شيرين‌تر از شكر حس مي‌شود.

گفته مي‌شود كه اين گياه از پوسيدگي دندان‌ها جلوگيري مي‌كند و همينطور مي‌توان از آن به عنوان دارو براي درمان افراد مبتلا به ديابت استفاده كرد، زيرا فاقد خواص شيميايي مضري است كه در ني‌شكر وچغندر وجود دارد. از ديگر كاربردهاي استويا كمك به افرادي است كه در عين حال كه اضافه وزن دارند اما از خوردن شيريني نمي‌توانند صرف‌نظر كنند.

آيا استويا سرطان‌زا است؟

گياه استويا با شيريني موجود در خود مي‌تواند رقيب قدري براي قندهاي مصنوعي مانند "آسپارتام" و "ساخارين" باشد و صنعت شكر را دچار تحول عظيمي كند. اما اتحاديه اروپا استفاده از اين شيريني گياهي را ممنوع كرده است. در اين ميان تنها فرانسه مستثني شده و اجازه دارد در برخي از مواد غذايي از شيريني "استويا" استفاده كند.

تا چندي پيش اين شك وجود داشت كه استويا سرطان‌زا باشد. آزمايش روي حيوانات نشان داده بود كه اين گياه مي‌تواند در بدن غده‌هاي سرطاني ايجاد كند. اما صحت اين آزمايش از سوي بسياري مورد ترديد قرار دارد. " آنه بروك‌هوف" از سازمان تحقيقاتي در رابطه با مواد غذايي آلمان در اين باره مي‌گويد: «ميزان به كار برده شده از ماده "استويوزيد" در جريان اين آزمايش به شدت بالا بوده و گذشته از اين، پژوهش از حمايت مالي شركت‌هايي برخوردار بوده كه استويا را رقيبي خطرناك براي محصولات توليدي خود مي‌بينند.»

در حال حاضر استويا از اتهام به سرطان‌زا بودن تبرئه شده است. "سازمان نظارت بر مواد غذايي اروپا" در جريان آزمايش‌هاي مختلف به اين نتيجه رسيده كه گياه استوا سرطان‌زا نيست و تأثير منفي روي توليد مثل ندارد. به اين ترتيب استويا در آينده‌اي نزديك وارد بازار اروپا خواهد شد.

استويا در قاره آسيا

بر خلاف شك و ترديدي كه در اروپا وجود دارد، استويا در كشورهاي آسيايي به استقبال خوبي رو‌به‌رو بوده و مدتها است كه در اين كشورها به كار گرفته مي‌شود.

به گزارش ايريب، كاشت استويا در ايران نيز پنج سال پيش به طور آزمايشي آغاز شده است. در مجموع در ايران ديد مثبتي نسبت به كاشت استويا وجود دارد. "عليرضا ترنگ"، رئيس پژوهشكده بيوتكنولوژي شمال ايران اعلام كرده كه كشت آزمايشي استويا به هدف توليد منابع شيرين‌كننده‌هاي بيشتر و حل مشكل تك‌محصولي بودن كشاورزي در بسياري از مناطق ايران در استان‌هاي گيلان و اصفهان آغاز شده است.

شركت تي.اي.سي نماينده انحصاري فروش شركت استويا پك در ايران

09122237381

ardehali@ardehali.ir

 شيرين كنندههاي رژيمي

شيرين كننده ها به دو دسته:

طبيعي و مصنوعي تقسيم مي شوند .

شيرين كننده هاي طبيعي: عموماً جزء گروه كربوهيدرات ها مي باشند و از كربن ، هيدروژن و اكسيژن تشكيل شده اند و عبارتند از: منوساكاريدها مانند گلوكز ، فروكتوز و گالاكتوز؛ دي ساكاريدها مانند ساكاروز ، لاكتوز و مالتوز . رافينوزيك سه قندي است كه از گالاكتوز ، گلوكز و فروكتوز تشكيل شده است . الكل هاي پلي هيدريك (پلي اُل ها) درمواد غذايي شامل گليسيرين ، سوربيتول ، مانيتول و پروپيلن گلايكول هستند.

تمام آن ها به استثناي پروپيلن گلايكول شيريني كمتري از قندها دارند و چنانچه به مقادير كم مصرف گردند مزه آن ها نامشخص است .

 پلي اُل ها گاهاً بعنوان شيرين كننده اصلي مصرف مي شوند گزيليتول يكي ازمواد جايگزين شونده قندهاي طبيعي است كه از گزيلوز بدست مي آيد .

 اين تركيبات بعنوان شيرين كننده هاي حجم دهنده و ضعيف نيز معروفند شيرين كننده هاي حجم دهنده عموماً به اندازه ساكاروز شيرين اند و بنا براين تقريباً به همان ميزان مصرف مي شوند .

شيرين كننده هاي حجم دهنده از قندهاي هيدروژنه مي باشند :

شربت گلوكز هيدروژنه ، ايزومالت و مانيتول در شيريني هاي بدون قند مصرف مي شوند.

سوربيتول در شيريني هاي بدون قند و مرباهاي ديابتي مصرف مي گردد و از گزيليتول در آدامس هاي جويدني بدون قند استفاده مي كنند .

شيرين كننده هاي حجم دهنده براي متابوليزه شدن نياز به انسولين ندارند بنابراين ديابتي ها مي توانند از آنها استفاده نمايند .

سوربيتول ، مانيتول و گزيليتول به ترتيب از طريق احياء قندهاي سوربوز، مانوز و گزيلوز بدست مي آيند .

شيرين كننده هاي مصنوعي:

جزء گروه شيرين كننده هاي قوي محسوب مي شوند . اين شيرين كننده ها چندين برابر ساكاروز شيرين اند و بنابراين در غلظتهاي بسيار كم مورد استفاده قرار مي گيرند برخي از شيرين كننده هاي قوي عبارتند از:

 آسه سولفام پتاسيم ، آسپارتام ، ساخارين و نمكهاي سديم و كلسيم آن و توماتين .

 اين شيرين كننده ها در غذاهاي كنسرو شده ، شيرين كننده هاي روي ميزي ، آب سيب، نوشابه هاي سبك ، ماست ها ، دسرها ، مخلوط هاي نوشيدني ، قرص هاي شيرين كننده و فرآورده هاي كم كالري و بدون قند كاربرد دارند. شيريني نسبي شيرين كننده و فرآورده هاي كم كالري و بدون قند كاربرد دارند. شيريني نسبي شيرين كننده هاي طبيعي در مقايسه با ساكاروز در زير ارائه شده است:

ساكاروز 100 ، فروكتوز 173، قند اينورت 30، گلوكز 74، سوربيتول 60، مانيتول 50، گزيلوز 40، مالتوز 32، گالاكتوز 32، رافينوز 23، لاكتوز 16.

شيرين كننده ها نقش مهمي در خواص نوشابه هاي گوارا دارند .

در اغلب كشورها حداقل درصد قند نوشابه ها تعريف شده است بعنوان مثال در بريتانيا حداقل درصد قند نوشابه هاي مصرفي بدون رقيق سازي 5/4 درصد وزني حجمي مي باشد. به استثناي جينجرال خشك كه كمتر از 3 درصد مجاز است زيرا اين فرآورده با نوشابه هاي الكلي نظير ويسكي مخلوط مي شود.

در اروپا به طور سنتي نوشابه هاي گوارا باساكاروز حاصل از چغندر قند شيرين مي شوند در حاليكه در بريتانيا از ساكاروز نيشكر نيز استفاده مي گردد و همچنين طبق قوانين بريتانيا استفاده از شيرين كننده هاي قوي نظير ساخارين مجاز مي باشد .

ساكاروز هم به فرم خشك (گرانولي ) و هم به فرم شربت 67 درصد وزني حجمي مصرف مي گردد.

شربت گلوكز توليد شده از هيدروليز اسيدي و آنزيمي نشاسته ممكن است به طور نسبي يا كامل جاگزين ساكاروز گردد .

در بريتانيا شربت گلوكز به طور فراوان در آشاميدني هاي سلامتي بخش مصرف         مي گردد.

جايگزين عمده ساكاروز شربت ذرت يا فروكتوز بالا مي باشد . كه به مقدار زياد در كشورهاي بريتانيا استفاده مي گردد . اين شربت از هيدروليز آنزيمي نشاسته به گلوكز بدست مي آيد كه آنهم با آنزيم گلوكز ايزومر آز به فروكتوز تبديل مي گردد.

در سالهاي اخير در صد بالاي قند در نوشابه هاي گوارا به عنوان عامل مخاطره آميز براي سلامت انسان مطرح گرديده است كه اين امر موجب گسترش توليد نوشابه هاي كم كالر (رژيمي) گرديده است. كه در آنها شيرين كننده هاي قوي جايگزين شكر گرديده اند.

 نوشابه هاي كم كالري عموماً با مخلوطي از ساخارين و سيكلمات شيرين; مي گردند. استفاده از ساخارين به تنهايي نامناسب مي باشد. با توجه به مسائل مطرح شده در مورد ايمني سيكلمات تحقيقات مختلفي براي توليد شيرين كننده هاي قوي جايگزين صورت پذيرفته است.

 چهار شيرين كننده اي كه اخيراً به طور گسترده استفاده مي گردند عبارتند از :

 ساخارين ، سيكلمات ( كه هنوز در برخي كشورها مصرف مي گردد)،  آسپارتام و آسه سولفام – ك - . همچنين به نظر مي رسد ساكرالوز در نوشابه هاي گوارا به خوبي قابل استفاده باشد.

 انواع ديگري كه در نوشابه هاي گوارا استفاده مي گردند عبارتند از :  نئوهسپريدين دي هيدرووچالكون ، استويوزيد / استويا و توماتين .

شيرين كننده ها قوي به طور مستقيم قابل جايگزيني باشكر نمي باشند زيرا موجب افت كيفيت و خواص محصول مي گردند . در نتيجه فرمولاسيون مجدد فرآورده ضروري         مي باشد.

مشكل عمده فقدان احساس دهاني خاص شكر در شيرين كننده هاي قوي مي باشد . در اين مورد افزودن صمغ ها يا مقادير كم شكر براي بهبود احساس دهاني لازم           مي باشد. راه ديگر افزايش ميزان كربناسيون براي بهبود احساس دهاني است كه در مورد پوشاندن طعم نامطلوب شيرين كننده هاي قوي نيز مؤثر مي باشد . برخي از شيرين كننده هاي قوي مانند آسپارتام در PH هاي پايين ناپايدار هستند و در فرمولاسيون استفاده از بافرها و كاهش اسيديته ضروري مي باشد. جايگزين هاي ساكاروز جايگزين هاي ساكاروز (شكر) جزء اصلي فرآورده هاي كم كالري مي باشند .

مصرف كنندگان اين محصولات را كه با جايگزين هاي شكر شيرين شده اند ، به دلايل زير ترجيح مي دهند.:

 1- كاهش كالري دريافتي

2- كنترل وزن بدن

3- كمك به حفظ سلامت با توجه به نقش اين محصولات در كنترل بيماريهاي نظير ديابت و كاهش قند خون شيرين كننده هاي قوي جايگزين ساكاروز با توجه به قدرت شيرين كنندگي بالاي آنها در مقادير كم استفاده مي گردند. بعنوان مثال آسپارتام با اينكه كالري يكساني همانند ساكاروز به نسبت گرم به گرم دارد ولي چون تقريباً 200 برابر شيرين تر از ساكاروز است به نسبت كمتري استفاده شده در نتيجه كالري كمتري ايجاد مي نمايد.

در جدول شدت شيريني جايگزين هاي ساكاروز ارائه شده است . مصرف جهاني شيرين كننده هاي بسيار قوي در جدول نشان داده شده است. جايگزين ها شدت شيريني الف جايگزين هاي رايج و در دسترس در ايالات متحده

 آسه سولفام – ك 200

 آسپارتام 220-180

 ساخارين 500-300

مانيتول 5/0

 سوربيتول 7/0-54/0

گزيليتول 1

فروكتوز كريستالي 8/1-2/1

 گليسيريزين ب 100-50

توماتين ب 3000-2000

جايگزين هاي تحت توسعه يا بررسي مجدد در ايالات متحده

آليتام 2900

سيكلمات 30ساكارو

آسپارتام

آسه سولفام

ساخارين

فرآورده هاي غذايي آفريقا و اقيانوسيه :

ساكاروز

ايالات متحده:

با ساكاروز

 مالتيتول 95/0-85/

لاكتيتول 4/0

 نشاسته هيدروليز شده

تهيه كننده: محمدعلي اردهالي نماينده انحصاري "شركت استويا پك" در ايران

09122237381

ardehali@ardehali.ir

 استويوزيد Steviosid يا قند تهيه شده از گياه استويا ۳۰۰ بار شيرينتر از قند ساخارز تهيه شده از چغندر است. اساس ساختماني اين ماده شيرين كه از برگهاي گياه استويا ريباوديانا تهيه ميشود، بر پايه مولكولهاي پيچيده الكلي تركيبي با واحدهاي ساختماني گلوكز ميباشد. اين مولكولها باعث شيريني بيش از حد گياه مزبور شده و به اين ترتيب آن را از زيان آفات نباتي در امان ميدارند. دكتر رالف پوده متخصص علم كشاورزي از دانشگاه بن در مورد كشت اين گياه تحقيقات گستردهاي انجام داده و خواص مثبت آن را اينگونه وصف ميكند: "اولاً اثر آن به عنوان يك دارو، پيش از همه براي افراد مبتلا به بيماري قند است. همچنين آزمايشات نشان دادهاند كه به كمك اين ماده ميتوان با بيماريهاي پوستي مبارزه كرد و مقادير زياد آن را در مقابله با پوسيدگي دندان به كار گرفت.

   مطالعات گستردهاي در ژاپن، چين و كره در اين زمينه انجام گرفتهاند. از سوي ديگر اين گياه نوع ديگري از مواد مشابه شيرين را در خود جاي داده است.

   مقدار كمتر از نيم گرم از قند گياه استويا بدون داشتن كالري، ميتواند مصرف روزانه يك فرد اروپايي، يعني رقم ميانگين ۱۳۰ گرم را تامين نمايد. آنچه كه در كشورهاي آسيايي مدتهاست ارزش خود را نشان داده است، بايستي اينك همچنين در اروپا به كار گرفته شود. اما اين گياه چند ساله، كه موطن آن امريكاي لاتين است، نميتواند به سادگي در شمال اروپا كاشته شود. استويا در آب و هواي بومي خود، هر ساله قابل بهرهبرداري است. اما در دماي زير صفر اروپا، دچار سرمازدگي شده و به همين علت، بايد هر سال مجدداً كشت گردد. به همين دليل دكتر پوده قصد دارد گونههاي مقاومتر اين گياه در برابر يخبندان و سرما را در گلخانههاي مخصوص، با دماي قابل كنترل به صورت هدفمند پرورش دهد.

  دكتر پوده ميگويد: "از اين مطالعات نتيجه ميگيريم كه آيا شرايط آب و هوايي گوناگون به رشد اين گياه كمك كرده يا براي آن زيانآور است. به اين ترتيب كه شمار اندكي از گياهان جوان در قفسههاي كوچك و با تغيير درجه به درجه دما، مورد آزمون قرار ميگيرد. سپس بررسي ميگردد كه آيا آنها در مقابل سرما مقاومند و در عين حال آيا از قند بيشتري برخوردارند يا نه."

  براي اينكه كشت گياه استويا از هماكنون در اروپا ممكن گردد، دكتر رالف پوده فنآوري جديدي براي كشت اين گياه به كار ميگيرد. كه بايستي كار پرورش و تكثير گياهان ثمردهنده را بهبود بخشد. به گفته او: " از آنجايي كه گياه استويا را تا كنون از طريق قلمههاي كوچك تهيه شده از گياهان مسنتر تكثير ميكرديم و اين عمل بسيار دشوار است، به نتيجه خوبي نميرسيديم. به همين دليل اكنون از راه تكثير بافت گياهي، در اين جهت تلاش ميكنيم. در اين روش تنها چند سلول از گياه مادر گرفته ميشوند كه در يك محلول تغذيهكننده قرار ميگيرند. در اين محيط ابتدا بخشهاي فوقاني گياه استويا رشد ميكنند. اين جوانهها سپس با احتياط تمام به يك محيط مغذي ديگر انتقال يافته و در آن ريشه ميدوانند. نهالهاي به دست آمده از اين طريق، رشد خود را در گلخانههاي مخصوص ادامه ميدهند. به اين ترتيب ميتوان از يك گياه يك ميليون نهال مشابه به دست آورد. اما پيش از آنكه كشت گسترده گياه استويا در اروپا ممكن گردد، كميته كارشناسان، بايستي به بررسي آن و تاثيرش بر بدن انسانها بپردازد.

محمد علي اردهالي

نماينده انحصاري فروش استويا پك در ايران

09122237381

ardehali@ardehali.ir

ماده كريستالي سفيد رنگي كه بعنوان شكر مي شناسيم، يك ماده مصنوعي و فرآيند شده است كه اغلب از نيشكر يا چغندر قند بدست مي آيد. قند موجود در نيشكر و چغندر قند بعد از جداسازي تمام املاح، ويتامين ها، پروتئين، آنزيم و ساير مواد مغذي مفيد، دركارخانه تصفيه  شده و به  ساكاروز خالص تبديل مي شود.

چيزي كه بعد از فرآيند باقي مي ماند، ماده مصنوعي غليظ شده اي است كه استفاده از آن فايده اي براي بدن ندارد.

شكر  يك ماده ي اعتياد آور است

مهمترين دلا يلي كه نشان مي دهند شكر از هر سم، دارو و يا ماده ي مخدري خطرناك تر است، عبارتند از:

1- هنگامي كه شكر را يك نوع ماده غذايي بدانيم و مقادير زيادي از آن را مصرف كنيم.

2- از روزي كه نوزاد متولد مي شود و درغذاي تكميلي او شكر مي ريزيم، اثرات مضر آن شروع مي شود. حتي اگر مادر شكر مصرف كند، شير او به اين ماده آغشته مي شود.

3- تقريباً 95 درصد افراد با درجات مختلفي به مصرف شكر معتاد هستند.

ميزان مصرف شكر خيلي بالاست:

معياري كه نشان مي دهد يك ماده براي بدن مفيد يا مضر است، مقداري است كه بدن از آن ماده استفاده مي كند. مثالي را در اين باره براي شما بيان مي كنيم : همه ما مي دانيم زهر مار زنگي، مار كبرا و ساير مارهاي سمي در انسان كشنده است. سم بعضي از مارها كمتر از چند ثانيه انسان را مي كشد. با اين حال، از سم مار براي كارهاي پزشكي استفاده مي شود، البته در مقادير كم.

با اينكه شكر براي هزاران سال در اطراف دنيا در مقادير كم استفاده مي شد، ولي ناشناخته بود و بخش كوچكي از برنامه غذايي تمدن هاي اوليه مثل مصر، يونان و روم را تشكيل مي داد. با اينكه يوناني ها براي هر چيزي يك كلمه داشتند، هيچ لغتي براي شكر نداشتند. حتي در اروپاي قرون وسطي ناشناخته بود و فقط به مقادير خيلي كم براي طعم دادن به غذاهاي سلطنتي مصرف مي شد.

مضرات  مصرف شكر:

شكر براي سلامتي بدن خيلي مضر است زيرا، يك ماده سمي براي بدن محسوب مي شود.كه در طولاني مدت، عوارض خود را نشان مي دهد. در زير به بيان مضرات مصرف شكر مي پردازيم :

1- شكر نقش عمده اي در پوسيدگي دندان ها دارد.( ايجاد حفره در دندان، خونريزي لثه، تخريب استحكام استخواني و از دست دادن دندان ها)

2- عامل اصلي ديابت است ( كاهش و افزايش قند خون)

3- در ايجاد بيمارهاي قلبي، تصلب شرائين، بيماري هاي روحي، افسردگي، پيري، فشارخون بالا و سرطان نقش دارد.

4- باعث عدم تعادل هورموني بدن و آسيب به غدد داخلي بدن مثل غدد فوق كليوي و لوزالمعده مي شود كه ميزان قند خون را تا حدود زيادي تحت تأثير قرار مي دهد.

5- باعث خستگي مزمن مي شود.

6- باعث افراط در خوردن مواد غذايي در افرادي مي شود كه دچار پرخوري عصبي (بوليميا) هستند.

7- افزايش علائم سندرم پيش از قاعدگي

8- افزايش فعاليت در 50 درصد كودكان

9- افزايش اضطراب و كج خلقي

10- علائم اضطراب و ترس را در خانم هاي حساس تشديد مي كند

11- كاهش وزن را در افراد چاق مشكل مي سازد زيرا با مصرف زياد قند، مقدار انسولين خون افزايش مي يابد كه اين منجر به افزايش ذخيره كربوهيدرات و چربي در بدن مي شود

 امروزه استفاده از شيرين كننده هاي طبيعي به ويژه اگر افراد مبتلا به ديابت نيز بتوانند از آنها مصرف نمايند، اهميت زيادي پيدا نموده اند. در اين ميان استويا (Stevia rebaudiana Bertoni) گياهي بوته اي از تيره Asteraceae است كه ارتفاع آن به يك متر نيز مي رسد. برگهاي گياه استويا داراي دي­ترپن گليكوزيد هايي از جمله stevioside و  (A, B, C, D,E) rebaudioside و dudoside است كه بيش از 300 بار از سوكروز شيرين ترند. تمام اينها داراي ساختار شيميايي مشابهي ((steviol هستند اما از نظر كربوهيدرات متصل به كربن شماره 13 و 19 با هم متفاوتند.

 بيشترين تركيب موجود در برگ خشك استويا، استويوزايد و ريبوديوزايد A است كه تا بيش از 10% وزن خشك برگ را تشكيل مي دهند. گياه استويا بومي نواحي شمالي آمريكاي جنوبي است و به طور وحشي در سرزمين هاي بلند مناطق مرزي بين برزيل و پاراگوئه  مي رويد و در آن مناطق به گياه برگ عسلي (honey leaf) معروف است.

 به دليل خاصيت شيرين كنندگي و درماني برگ استويا، اين گياه به شدت از نظر اقتصادي و علمي مورد توجه قرار دارد. ژاپن اولين كشورآسيايي بود كه در سال 1970 از استويوزايد به عنوان شيرين كننده در صنايع غذايي و دارويي استفاده كرد. پس از آن كشت استويا در چين، مالزي، سنگاپور، كره جنوبي، تايوان و تايلند گسترش يافت. اين گياه در امريكا، كانادا و اروپا نيز رشد مي كند. استفاده از تركيبات موجود در استويا به دليل نقش آن در حفظ سلامتي و كنترل ديابت به طور گسترده اي در حال افزايش است و مي رود كه به تدريج جايگزين سوكروز (شكر معمولي) شود. بر اساس آمارهاي رسمي بيش از 8 ميليون بيمار ديابتي شناخته شده در كشور وجود دارد. شواهد نشان مي دهد كه تعداد واقعي بيماران مبتلا به ديابت، بيش از دو برابر تعداد شناخته شده باشد. بنابراين در چنين شرايطي علاوه بر افزايش مرگ و مير و ناتواني هاي جسمي، حجم عظيمي از منابع مالي كشور صرف تامين دارو، هزينه بيمارستان و درمان مي شود. با توجه به مصرف سرانه بالاي شكر در كشور، مي توان با استخراج استويوزايد و استفاده از آن در كارخانه هاي توليد كننده نوشابه، كمپوت، شيريني و دارويي تا حد قابل توجهي عوارض و خسارت جبران ناپذير مصرف شكر را كاهش داد.   استويا فاقد سيكلامات كلسيم، ساخارين و آسپارتام است و كالري توليد نمي كند. اين گياه براي افراد مبتلا به ديابت مضر نيست زيرا اثري بر ميزان قند خون ندارد. به علاوه، بر خلاف برخي از شيرين كننده هاي مصنوعي فاقد عوارض كليوي و عصبي است.

  همانطوريكه كه قبلا ذكر شد استفاده وسيع  از استويوزايد در صنايع غذايي و دارويي كشورهاي ژاپن، كره جنوبي، برزيل مور تاييد رسمي قرار گرفته است. در امريكا نيز به صورت افزودني استفاده مي شود. در اروپا نيز از سال 2006 مصرف آن به صورت افزودني مورد تاييد  قرار گرفته است.  از اين مواد شيرين كننده در محصولات غذايي متنوعي از جمله غذاهاي خشك شده دريايي، انواع سس ها، نوشابه ها، كمپوت، آدامس، بستني، خميردندان و دهان شوي استفاده مي شود. گلهاي گياهان استويا عموما داراي خود ناسازگاري بوده و بذر توليد نمي نمايند و در صورت توليد بذر هم  بذرهاي گياه استويا درصد بسيار پاييني از جوانه­زني را از خود نشان مي­دهند. به­علاوه تكثير از طريق بذر امكان توليد جمعيت­هاي همسان را فراهم نكرده و موجب تغييرات زيادي از جمله در ميزان شيريني برگ ها مي شود. تكثير رويشي گياه نيز به دليل نياز به شرايط ويژه و تعداد اندك گياهان توليد شده از يك گياه، داراي محدوديت است. لذا كشت بافت تنها راه جايگزين براي تكثير سريع  و انبوه گياه استويا معرفي شده است.  با اين حال ميزان قندهاي موجود در اين گياه تابع شرايط كشت و برداشت است كه از آن جمله مي توان به منطقه كشت، ميزان آب مصرفي، نوع آبياري، نوع و تراكم كشت، سيستم برداشت و خشك كردن آن اشاره نمود. آزمايش هاي اوليه نشان داد كه آب و هواي استان گيلان براي كشت اين گياه بسيار مناسب است.

 نماينده فروش شكر  استويا از شركت استويا پك جهت مصرف در صنايع ايران 

 محمد علي اردهالي

 09122237381

ardehali@ardehali.ir

  نوشابه هاي شيرين شده با استويا در نيوزلند راه اندازي شد.  (ششم نوامبر 2009)

  شركت نوشابه سازي "Frucor" نيوزلند با استفاده از شيرين كننده مكمل    "استويا" كه از برگ گياه استويا تشكيل شده است . خط توليد نوشابه خود  را   راه  اندازي نموده است.

  معاونت فروش اين شركت در مناطق اقيانوس آرام و آسيا "آقاي كريس  هريسون" اعلام نمود : ما خوشحاليم كه شركت "Frucor" نقش مهمي را در  اين حركت بزرگ كه عبارتست از تاكيد و پشتيباني از مصرف رو به رشد "استويا" در صنايع غذايي و آشاميدني در آسيا و اقيانوسيه ايفا كنيم.

  يكي از مقامات سازمان ايمني غذاي نيوزلند "آقاي جان ون دن يون كن" به  نشريه "Foodnavigator" اعلام نمود .كه " استويول گليكوزيد " به  عنوان شيرين كننده با غلظت بالا در سال 2008 مورد تائيد كميته مشترك متخصصين افزودني هاي سازمان بهداشت جهاني(WHO) و سازمان غذا ودارو(FAO) قرار گرفته است.

 اين مقام اعلام نمود : هيچ مصوبه اي براي استفاده نوع برند خاص محصولات استويا مورد نياز نيست .

  تهيه شده توسط محمدعلي اردهالي

  نماينده انحصاري شركت استويا پك در ايران

  09122237381

 ardehali@ardehali.ir